Çölyak hastalığı, besinlerdeki buğday, arpa ve çavdarda bulunan glüten adlı bir proteine karşı vücudun hassasiyet göstermesi ile ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi hastalığıdır ve her yaş grubunda görülme ihtimali vardır. Özellikle ailesinde genetik aktarıma sahip olan çocuklarda görülme ihtimali daha yüksektir. Karbonhidratların (şeker ve nişasta gibi) vücutta yeterince emiliminin olmamasına neden olan bir durumdur. Bu durum, karbonhidratların vücutta parçalanması ve bağırsakta emilememesi nedeniyle ortaya çıkar. Çölyak hastalığı, vücutta glütensiz diyet takibi ile tedavi edilebilir.
Çölyak hastalığı belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığı çok farklı semptomlar ile kendisini belli edebilir. Bazı kişilerde belirtiler çok fazla olurken bazı hastalarda çok hafif görülebilir. Çölyak hastalığının belirtileri arasında sık ishale bağlı kilo kaybı, karın ağrısı, kabızlık, düzensiz adet görme, uyku düzensizlikleri, halsizlik ve düşük kan şekeri seviyesi gibi belirtiler olabilir. Bu hastalık beş farklı çeşitte görülebilir. Kesin tanı için endoskopi ile ince bağırsak gözlemlenir ve biyopsi alınabilir. Çocuklarda çölyak hastalığının belirtileri ek gıdaya başlanması ile birlikte görülür. İlk tahıl ürünlerini alan çocuklarda birkaç ay içerisinde sindirim sistemi ile ilişkili kusma, bulantı, ishal gibi belirtiler kendin gösterir. 2 yaşından büyük çocuklarda dikkat eksikliği, kilo kaybı, sinirlilik, iştahsızlık, ergenlikte gecikme, kısa boy gibi belirtiler görülür.
Çölyak hastalığının çeşitleri nelerdir?
Çölyak hastalığının beş farklı tipi mevcuttur. Bunlar: Klasik çölyak, atipik Çölyak, sessiz çölyak, potansiyel çölyak ve non-çölyak olarak ayrılır. Klasik çölyak daha çok küçük çocuklarda 6 aylık ile 24 aylık arasında gluten alımı ile birlikte görülmeye başlar. Bu tip hastalarda karında şişlik, halsizlik, kusma, adale zayıflığı görülebilir. Atipik çölyak hastaları genellikle 5-6 yaş üzeri çocuklar ile yetişkin bireylerde görülmektedir. Sindirim sistemine bağlı olarak bulantı, kusma, kabızlık ve karaciğer enzimlerinde yükselme görülebilir. Sessiz çölyak hastalarında ise diğer tiplerinde olduğu gibi şikayet ve bulgular görülmemektedir. Bu tip hastalar da aileden gelen genetik aktarım ile ortaya çıktığı görülmüştür. Potansiyel çölyak hastalarında ise pozitif sonuç çıkması halinde hastaların düzenli olarak doktor kontrolüne gitmesi önerilir. Non-çölyak tipi hastalar toplumun %20’sinde rastlanan bir durumdur. Belirtileri konsantrasyon bozukluğu, eklem ağrısı, kol ve parmaklarda uyuşma olarak ortaya çıkabiliyor.
Çölyak hastalığının nedenleri nelerdir?
Çölyak hastalığının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıktığı görülmektedir. Hastaların yakın akrabalarında hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir. Çölyak hastalığı, genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkan bir durumdur. Hastanın yediği besinlerin içinde glüten olmaması halinde hastalık belirti göstermiyor. Türkiye’de 6-17 yaş grubundaki çocuklarda hastalığın görülme ihtimali %1,7 iken yetişkinlerde görülme ihtimali %1’dir.
Çölyak hastalığının tedavisi nasıl olur?
Çölyak hastalığının tedavisi, glütensiz diyet takip edilmesiyle yapılır. Bu diyet, glüten içeren yiyeceklerin (özellikle buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi) tüketimini önler. Çölyak hastalığı olan kişilerin, glütensiz yiyecekler tüketirken dikkatli olmaları önemlidir. Çünkü bazı glütensiz yiyecekler de buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi glüten içeren yiyeceklerle üretilmiş olabilir. Ayrıca çölyak hastalığı olan kişilerin, doktorları ve diyetisyenleri ile iş birliği yaparak, yeterli miktarda B12, D vitamini, demir, çinko ve mineral almaları önemlidir. Çölyak hastalığı, doktor ve diyetisyenlerin desteğiyle yönetilebilen bir durumdur. Bu nedenle eğer çölyak hastalığı belirtileri gösteriyorsanız doktorunuzdan yardım alarak en uygun tedavi yöntemini belirlemeli
Denizli Özel Odak Hastanesi Gastroloji Polikliniğinde çölyak hastalığının tanı ve tedavileri uygulanıyor. Bilgi ve randevu için hastanemize başvurunuz.