Obezite, vücutta anormal yağ birikmesi olarak tanımlanabilir. Modern çağda en sık rastlanan bu hastalık kişinin estetik açıdan istenmeyen bir görünümde olmasına sebep olur. Ayrıca psikolojik bozuklukları da beraberinde getirmesi ile birlikte akut veya kronik çok sayıda hastalığa da yol açar.
Morbit Obezite Nedir?
Kişinin ideal kilosundan 45 kg daha ağır olduğu veya kilosunun iki katına ulaştığı obezite seviyesine morbit obezite denir. Morbid obez sınıflandırmasına giren kişiler tedavi edilmezlerse, yaşıtlarına göre çok daha erken zamanda damar sertliği ve buna bağlı oluşabilen enfarktüs ya da inme gibi nedenlerden yaşamlarını yitirebilirler.
Obezite Hesaplama
Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği sınıflandırma vücut kitle indeksine (VKİ) göre aşağıdaki gibidir. Bu hesaplama obezite için de kullanılır.
- 5 altında / Az kilolu
- 5-24.9 / Normal kilolu
- 0-29.9 / Fazla kilolu
- 0-39.9 / Obez
- 5’in üzeri / Morbid
- 50 ve üzeri / Süper Obez olarak sınıflandırılır.
Zayıflık, şişmanlık ve obezite vücut kitle indeksi (VKİ) yöntemi ile değerlendirilir. Bu yöntemin bir diğer ismi de beden kütle indeksi (BKİ) olarak bilinir. Obezite hastaları, 30 ve üzerinde çıkan kişilerdir. Vücut kütlesinin kilogram cinsinden ölçüsünün boyun metre cinsinden ölçüsünün karesine bölünmesi ile hesaplanır.
Obezitenin Sebepleri Nelerdir?
Obezitenin birçok nedeni vardır fakat en önemli sebeplerden biri hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenmedir. Diğer sebepler ise şu şekilde sıralanabilir;
- Genetik veya psikolojik faktörler
- Hormonal ve metabolik faktörler
- Kullanılan bazı ilaçlar
- Sürekli çok düşük enerjili diyetler uygulama
- Tiroid hastalıkları
Obezitenin Sebep Olduğu Hastalıklar Nelerdir?
Hipertansiyon; Normal kilodaki kişilere göre yaklaşık olarak 3 kat daha fazla görülür. Obez kişilerde yağ dokusunda artış ve aşırı insülin üretimi (hiperinsülinemi) ve insülin direnci, damar ve hücre yapılarında bozulmalar olduğu için hipertansiyon hastalığı daha sık görülür.
Koroner Arter Hastalığı; Obez kişilerin karın bölgelerinde oluşan aşırı yağlanma, kalplerinin üzerinde baskı oluşturduğu için koroner arter hastalığını tetikler. Ayrıca insülin direncinin sonucunda kan şekeri yükseldiği için damar çeperlerinde yapısal bozulmalara yol açabilir, bu da kardiyovasküler hastalıkların oluşmasına sebep olabilir.
Felç (İnme); Obez kişilerin damarlarında meydana gelen yapısal bozulmalar ve tansiyon yüksekliği riskinin artması gibi nedenler kalp krizi veya beyin kanaması gibi ciddi akut komplikasyonların görülme sıklığı artırır.
Diyabet-İnsülin Direnci; Yağ dokusunun aşırı miktarda artması durumu vücuttaki hücrelerin insülin hormonuna karşı olan duyarlılığının azalmasına sebep olur. Bu da insülin direnci olarak bilinen sağlık sorununa yol açar. Obez kişilerin çok büyük bir bölümünde insülin direnci görülür.
Uyku Apnesi; Obez kişilerde solunum yollarında darlaşma ve bunun sonucunda oluşan nefes darlığı şikayeti çok olur. Daha sonra bu durum ilerledikçe kişilerde uyku apnesi sorunu ortaya çıkar.
Psikolojik Sorunlar; Sağlık sorunlarının yanında dış görünüşlerinde de problem yaşayan obez kişilerde depresyon, özgüven eksikliği gibi sorunlar oluşabilir.
Obezite Nasıl Tedavi Edilir?
Diyet ve Egzersiz Tedavisi; Diyet ve egzersiz, obez kişilerin tedavi sürecinde uygulanması gereken en önemli yöntemlerdir. Diyetisyen tarafından kişi değerlendirilir ve kişiye göre bir program hazırlar. Diyetle kişi kilo verebilir fakat düzenli bir şekilde uygulamazsa ve beslenme düzeni bozulursa normalden daha hızlı kilo artışına da sebep olabilir. Bunun yanında egzersiz de diyeti destekler. Kişinin yaptığı egzersiz, hem hareket esnasında hem de hareketten sonra enerji harcatmaya devam eder. Egzersiz ve diyet birlikte uygulanması gereken iki ayrı yöntemdir ve kişi istediği kiloya ulaşsa bile devam etmesi gerekir.
İlaç Tedavisi; Obezite ilaçları diyet ve egzersiz tedavisine ek olarak kullanılabilir. Bu tür ilaçlar muhakkak doktor tavsiyesi ve kontrolünde kullanılmalıdır.
Obezite Cerrahi Uygulamaları
Tüp Mide Ameliyatı (Sleeve Gastrektomi); Bu operasyonda tüm midenin yaklaşık %75-80’i çıkarılır. Bu sayede besin alımı kısıtlanır ve kişinin kilo vermesi sağlanır. Ayrıca ameliyatta, mide bölümünden salgılanan iştah hormonu (Ghrelin) çıkartılır ve operasyon sonrasında kişide ciddi anlamda iştah azalması olur.
Mide Bypassı (Roux-en-y Gastric Bypass); Mide bypassında kişinin midesinin büyük bir bölümü bypass edilerek küçük hacimli bir mide bölümü hazırlanarak ince bağırsaklarına dikilir. Bu operasyonla bir yandan mide hacmi küçülür bir yandan da bağırsakların bir bölümü devre dışı bırakılmış olur. Bu sayede hem tüketilen yiyeceklerin miktarı azalır hem de emilimi etkilenir.