Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı olan KOAH; yaygın olarak görülen ama toplum tarafından çok iyi bilinmeyen, hava yollarının daralması sonucu rahat ve sağlıklı bir şekilde nefes almayı engelleyen bir akciğer rahatsızlığıdır.
Dünya nüfusunda 40 yaş üzeri olan kişilerin yaklaşık %10 ila %15’i KOAH hastasıdır. Ülkemizde ise, yaklaşık 4 milyon KOAH hastası vardır. KOAH, sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Bu yüzden de genellikle ilerleyen evrelerde teşhis edilebiliyor.
KOAH sadece akciğerleri değil tüm vücut sistemini olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır. Kemik erimesi, kalp damar tıkanıklıkları, diyabet, kaslarda enfeksiyon dışı iltihaplar gibi problemler KOAH ile birlikte görülebilir. KOAH akciğer yaşlanmasını hızlandırır.
Sigara hastalığın en önemli nedenlerinden biridir. KOAH yaklaşık 20 yıl boyunca günde bir paket sigara içmiş olan kişilerde görülür. Günde bir paketten de fazla sigara içildiğinde, bu süre daha da kısalır. Hastalık, genellikle 40 yaşından sonra belirtiler göstermeye başlar. KOAH tanısı konulan kişilerin büyük bir kısmı sigara içen veya uzun süre boyunca sigara içmiş ve sonrasında bırakabilmiş kişilerdir.
KOAH’tan korunmak için alınması gereken birkaç önlem söz konusudur. Bunlardan ilki sigarayı bırakmak ve sigara içilen ortamda dahi bulunmamaktır. Bunun yanı sıra düzenli egzersiz yapılmalı, hava kirliliğinin fazla olduğu zamanlar dışarıya çıkılmamalı ve sağlıklı bir beslenme programına göre hareket edilmelidir.
KOAH’ın Belirtileri Nelerdir?
Balgamlı öksürük ve nefes darlığı KOAH’ın en yaygın belirtileridir. Hafif evrede öksürük aralıklı bir şekilde kendini belli eder fakat ilerleyen evrelerde öksürük gün boyu olacak şekilde her gün görülebilir. Balgam ise genellikle koyu kıvamlı ve gri-beyaz renktedir. Balgam artışı sadece KOAH belirtisi değil, bronşit hastalığıyla da ilişkili olabilir. Erken evrede nefes darlığı belirtisi olmayabilir ama ağır efor gerektiren faaliyetlerde kişiler nefes darlığı çekebilir.
Orta evrede ise kişi öksürük, balgam ve nefes darlığı belirtilerini daha net hisseder. Çabuk yorulma, rahat nefes alamama ve halsizlik ile birleşen nefes darlığı sonucunda kişi doktora gitme ihtiyacı hisseder ve genellikle bu evrede kişiye KOAH tanısı konulur.
KOAH’ın Evreleri Nelerdir?
Hafif Evre: Hafif evrede genellikle hastalığın tanısı konulamaz. Belirtilerin hafif olduğu bu evrede merdiven çıkma, hızlı yürüme veya ağır iş yapma esnasında nefes darlığı hissedilebilir.
Orta Evre: Orta evrede de hafif evrede olduğu gibi kondisyon gerektiren bir hareket sırasında nefes darlığı söz konusu olabilir. Bazı kişiler günlük işlerini yaparken dahi nefes darlığı hissedilebilir. Orta evredeki KOAH hastalarının balgam ve öksürük şiddeti arttığı için akciğer enfeksiyonu, soğuk algınlığı gibi rahatsızlıkları geçirmesi durumunda, bu hastalıkların iyileşmesi diğer kişilere göre daha uzun sürer.
Ağır Evre: Günlük işlerde nefes darlığı hissedilir ve bu duruma halsizlik de eklenir. Hafif ve orta evreden farklı olarak ağır evrede nefes darlığı gece de görülür ve kişinin uyku düzenini olumsuz bir şekilde etkiler.
Çok Ağır Evre: Günlük işlerin yanı sıra, kişinin hareket etmediği ve oturur halde olduğu durumlarda bile nefes darlığı hissettiği bu evrede, kişi işe gidemez hale gelir ve evin içinde yürümekte dahi zorlanırlar.
KOAH Tedavisi
KOAH tedavisinde başarılı bir sonuç elde edebilmek için uyulması gereken kurallar vardır.
- İlk yapılması gereken sigarayı bırakmaktır.
- Kişi tozlu veya hava kalitesinin düşük olduğu ortamlarda bulunmamaya çalışmalıdır.
- Düzenli ilaç tedavisini aksatmamalıdır.
- Kandaki oksijen seviyesinde ciddi azalmaların görüldüğü çok ağır KOAH hastalarında oksijen tedavisi uygulanmalıdır. Solunum rehabilitasyonu, grip ve zatürre aşıları, fizik tedavi, solunum destek cihazları ve cerrahi müdahale ise KOAH tedavisinde başvurulan diğer yöntemler arasında yer alır.