Alzheimer
Nörolojik bir rahatsızlık olan alzheimer, beyin dokusunda incelme sonucunda hafıza, konuşma ve motor becerilerinde meydana gelen bozukluklar olarak bilinir. Alzheimer, bilişsel gerilemenin yanı sıra çeşitli nöropsikiyatrik davranışsal rahatsızlıklara neden olur. Kişinin günlük yaşam fonksiyonlarında bozulmalar ortaya çıkaran ve kişide çeşitli fiziksel ve psikolojik yıkımlar meydana getiren bir hastalıktır.
Alzheimer en sık görülen demans tipidir. Alzheimer demansı bütün demansların yaklaşık %60 ila %80’inden sorumludur. Bilişsel ve sosyal işlevlerde azalma sonucu bellek, konuşma, algılama ve problem çözme gibi işlevlerden en az ikisinde bozukluk olması olarak nitelendirilir. Birden fazla zihinsel alanda kalıcı ve ilerleyici gerilemenin günlük aktivitelerini bozmasıyla sonuçlanan bir klinik sendromdur.
Alzheimer Hastalığı Neden Olur?
Beyin hücrelerinin daha erken ölmesi nedeniyle ortaya çıkan alzheimer hastalığının ortaya çıkış nedeni tam olarak bilinmiyor. Yaş, geçmişte yaşanan depresyon, kalp krizi, tansiyon veya kolesterol yüksekliği gibi kalp rahatsızlıkları, geçmişte olan ciddi kafa yaralanmaları gibi faktörler hastalık açısından risk yaratan durumlardır.
Alzheimer Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Alzheimer hastaları, genellikle bilişsel ve davranışsal faaliyetlerde meydana gelen farklılıklardan dolayı kliniklere başvurur. Başlangıç belirtileri genellikle küçük çaplı hafıza sorunlarıdır fakat hastalık ilerledikçe farklı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlardır:
- Kişinin günlük aktivitelerini yapmakta zorlanması
- Kaygı ve depresyon
- Bilinç bulanıklığı
- Konuşmada zorlanma
- Kaybolma
- Paranoya
- Kişinin hatırlayamadığı olayları inkar etmesi
- Halüsinasyon
Bahsedilen belirtiler hastalığın teşhis edildiği dönemlerde çok sık görülür. Fakat hastalığın ilerlemesiyle birlikte bu belirtiler daha da ilerler ve kişi bakıma muhtaç hale gelebilir.
Alzheimer Hastalığını Önlemek İçin Neler Yapılmalıdır?
Dengeli beslenmek, alkol, tütün ve madde kullanımından uzak durmak ve egzersiz yapmak bu hastalığın ortaya çıkma süresini yavaşlatmak için faydalı olan yöntemlerdir. Özellikle kalp damar ve obezite hastaları yüksek risk grubunda oldukları için bu kişiler yaşlandıkça fiziksel aktivite seviyelerini korumalıdır.
Alzheimer Hastalığının Evreleri Nelerdir?
Hastalığın erken evre, orta evre ve ileri evre olarak üç evresi vardır.
Erken Evre: Genellikle hastalığın ilk 2-4 yılını kapsar. Sürekli ve yakın süreli bellek sorunları, kişinin kendini ifade etmede hafif zorluk yaşaması, yazı yazma veya bir alet kullanmada zorluk yaşamaya başlamak, kişilik özelliklerinde değişimin başlaması ve sinirli ve halsiz olması erken evrenin özellikleridir.
Orta Evre: Genellikle hastalığın 2-10 yıllık dönemidir. Geçmişteki anıların ve öğrenilmiş bilgilerin yavaş yavaş kaybolmaya başlaması, problemlerle başa çıkmada zorlanma, İlerleyen bellek bozukluğu, sebep sonuç ilişkisi kurmada güçlük, davranışsal bozuklukların daha da belirgin hale gelmesi, yakınlarını tanımada zorlanma ve paranoya gibi durumlar orta evrede görülür.
İleri Evre: Geçmişi ve şimdiki zamanı karıştırma, yakınlarını tanıyamama, iletişim kurmada ileri seviye bozukluklar, yatağa bağımlı olma durumu gibi tamamen bakıma muhtaç seviyedeki kişiler ileri evrededir.
Alzheimer Tanısı Nasıl Konur?
Bu hastalığın erken evresinde tanı koymak oldukça zordur. Genellikle kişinin gösterdiği belirtiler depresyon ya da unutkanlık ile karıştırılabilir. Fakat kişinin yakınlarının davranışlarında meydana gelen değişimleri gözlemlemesi teşhis sürecinde önemli bir rol oynar.
Tanı sürecinde psikoterapi ve görüntüleme yöntemleri bir arada kullanılır. Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR), pozitron emisyon tomografi (PET) gibi yöntemlerin yanında; kan testleri, ayrıntılı anamnez, fiziksel muayene ve nöropsikolojik testler de tanı konulabilmesi için istenebilir.
Alzheimer Hastalığının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Alzheimer hastalığını sonlandıran ya da ilerleyişini durduran kesin bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Fakat ilerleyişini yavaşlatmak için ilaçlı ve ilaçsız bazı yöntemler vardır. İlaçlı tedavide asetilkolinesteraz inhibitörleri ve memantin gibi ilaçlar kullanılır. İlaçsız tedavide ise egzersizler, masaj, dans gibi rehabilite edici tedaviler tercih edilir.